George W. Bush lanceerde op 20 september 2001 de War on Terror als drastisch antwoord na 9/11.
Iedere natie in iedere regio moest, aldus de president, nu een beslissing nemen: òf je bent met ons òf je bent met de terroristen. We zullen niet moe worden, we zullen niet weifelen en we zullen niet falen, dacht de jonge Bush.
De termen ‘oorlog’ en ’terreur’ combineren, getuigt van ongedisciplineerd denken. Om effectief oorlog te voeren zijn nodig: een herkenbare vijand in een bepaald gebied, een duidelijk oorlogsdoel, daarop afgestemde beschikbare manschappen en materieel, beëindiging van de oorlog als het doel bereikt is en een militaire en een politieke ‘exit strategie’. Deze voorwaarden ontbreken bij de oorlog tegen terreur. Deze oorlog kan niet worden gewonnen, noch verloren. Het sleept eindeloos voort. Voor de strijd tegen de vele soorten guerrillabewegingen zijn trouwens andere en betere begrippen en een andere aanpak beschikbaar.
De president trok geen lering uit een andere kostbare, maar ook mislukte oorlog; de ‘War on Drugs’. Het effectief inzetten van het politieke instrument ‘oorlog’ zou bedreigend en intimiderend moeten zijn. De War on Terror leek eerder op een dure pr-stunt van het machtigste land ter wereld.
Veel landen maakten zich gretig meester van de woorden terreur, terrorisme, terrorist, terroristische dreiging, terreuraanslagen, terroristische organisatie en lijsten van terroristische organisaties. In essentie zijn deze begrippen subjectief en wraakzuchtig: ‘Ik verwerp wat jij wilt en doet, daarom noem ik je terrorist’.
Alle pogingen tot het formuleren van enigszins objectiveerbare en verhelderende definities zijn mislukt. Er bestaat wel overeenstemming dat terrorisme dient om voor bepaalde doeleinden angst onder de bevolking te creëren. De variatie in groeperingen, doeleinden en inhoud is vrijwel onbeperkt, waardoor deze omschrijving zijn nut verliest. De terrorist van de een is de vrijheidsstrijder van de ander.
Je kunt er ook anders naar kijken. Terrorisme is vooral één van vele beschikbare wapens om met onaanvaardbare middelen bepaalde doelen na te streven. Oorlogvoeren tegen terrorisme als wapen is vergelijkbaar met zoiets als ten strijde trekken tegen de Luchtmobiele Brigade. Onzinnig dus.
De begrippen rond terrorisme zijn verwarrend, in hun toepassing vaak nutteloos en soms ronduit misdadig. Daarom zijn zij onbruikbaar en dragen vooral bij aan verwarring, politieke, juridische en militaire willekeur en onrecht. Ze vergiftigen de wetgeving, de handhaving en de rechtspraak.
Regeringen en rechters doen er goed aan terreur en gerelateerde concepten in de ban te doen. Personen en organisaties moeten aan de hand van de criteria van het bestaande internationaal, communautair en nationaal recht specifiek en nauwkeurig, inhoudelijk, met naam en toenaam, als overtreders van vastgestelde wetsartikelen geïdentificeerd worden. Pas dan keren wij terug naar het effectieve instrumentarium van weleer om misdadigers en hun organisaties te bestrijden en kan beklaagden recht worden gedaan.
Begrippen rondom terreur brengen slordig denken, geestelijke luiheid en incompetentie van de wetgever, de rechter en de handhaver teweeg. Laten we die afschaffen en het gezonde verstand gebruiken.
De ravage die de War on Terror en aanverwante acties wereldwijd hebben aangericht verdient aandacht, maar gaat het bestek van een kroniek te boven. Daarom volgende keer meer.