Moskeeonderwijs kan de integratie van Turks-Nederlandse jeugd zowel stimuleren als belemmeren, stelt onderwijskundige Semiha Sözeri in haar promotieonderzoek.
Sözeri deed onderzoek naar moskee-onderwijs aan Turks-Nederlandse kinderen in Nederland. De bevindingen van Sözeri benadrukken de behoefte in Nederland aan lokaal opgeleide imams. Tegelijkertijd is er een tekort aan in Nederland opgeleide imams’, schetst Sözeri.
Ze identificeert drie belangrijke redenen voor het falen van de Nederlandse initiatieven voor professioneel islamitisch hoger onderwijs. ‘Er is een gebrek aan vertrouwen van islamitische gemeenschappen in de intenties van de Nederlandse overheid. Daarnaast hebben zij ook weinig vertrouwen in de expertise van niet-islamitische academici in het islamonderwijs. En tot slot is er de afwijzing van de Turks-Islamitische organisatie Diyanet om in samenwerking met universiteiten programma’s op te zetten.’
Sözeri zegt dat het allemaal om vertrouwen draait. Het is zinvol om met elkaar te kijken of een opleiding tot islamitisch pastoraal werker gestart kan worden in het mbo. Zo’n opleiding zou voorbereidend kunnen zijn voor een vervolgstudie tot imam of islamitisch geestelijk verzorger op hbo-niveau, of islamitisch theoloog op universitair niveau. Ze geeft ook aan dat uitwisselingsprogramma’s met bekende theologische afdelingen uit moslimlanden kunnen bijdragen aan toekomstige initiatieven en tegelijkertijd ruimte kunnen creëren voor het ontwikkelen van een theologie van de islam met een uitgesproken Nederlandse basis.
Een grote meerderheid van de deelnemers aan haar onderzoek denkt dat moskee-onderwijs de potentie heeft om bij te dragen aan de integratie van moskeeleerlingen in de Nederlandse samenleving. Anderen zien die potentie niet, omdat ze moskee-onderwijs als irrelevant beschouwen voor integratie. Volgens hen is de huidige generatie Turks-Nederlandse kinderen al geïntegreerd. En weer een ander deel uit juist bezorgdheid over een mogelijk negatieve invloed.
Tot slot wijst Sözeri in haar onderzoek op de noodzaak om een gestandaardiseerd, context-adequaat curriculum en lesmateriaal te ontwikkelen voor moskeeën. ‘Daarin moet de etnische en sektarische diversiteit onder de islamitische gemeenschappen in Nederland in acht worden genomen. Deze taak kan het beste gemonitord en gestimuleerd worden door de officiële islamitische koepelorganisaties, zoals het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO).’
De promotie van Semiha Sözeri, aan de Universiteit van Amsterdam (UVA), vindt plaats op maandag 8 februari 2021.
Met dank aan de Universiteit van Amsterdam.