De Marokkaanse regering heeft vandaag bekend gemaakt dat de Sanitaire Noodtoestand tot zeker 20 mei wordt verlengd.
Burgers mogen hun huizen in de meeste gevallen alleen verlaten om levensmiddelen of medicijnen te kopen. Universiteiten, scholen, moskeeën en winkels blijven dicht. Wie naar buiten gaat moet een mondkapje op.
Als één van de eerst landen heeft Marokko in de strijd tegen het coronavirus alle grenzen gesloten. Het is één van de 380 coronamaatregelen die de regering de afgelopen vier weken heeft genomen om de verdere verspreiding van het virus onder de bevolking te voorkomen. Het effect van de totale grenzensluiting wordt door velen op maatschappelijk en politiek gebied bekritiseerd, vaak zonder kennis van zaken.
Wat is er werkelijk aan de hand? Waarom laat Marokko de gestrande toeristen en Marokkanen met een dubbele nationaliteit niet vertrekken en waarom haalt Rabat haar eigen onderdanen die in o.a. Europa zijn gestrand niet terug?
Hieronder volgt een zicht, inzicht en doorzicht in deze ingewikkelde kwestie.
Gestrand in Marokko
In Marokko zijn duizenden toeristen uit alle delen van de wereld gestrand. Veel van hun verblijven bij familie. Anderen in hotels – vaak – op kosten van de Marokkaanse overheid. De Sanitaire Noodtoestand treft niet alleen de gestrande toeristen, maar ook het luchthaven personeel, luchtvaartmaatschappijen en alle bedrijven die een link hebben met de luchtvaart en het toerisme.
Een ander probleem is dat in sommige delen van het land complete wijken onder quarantaine vallen waardoor er niemand in of uit kan, zoals in de stad Meknes.
Ondanks de Sanitaire Noodtoestand zorgen de Marokkanen ervoor dat er duizenden toeristen Marokko kunnen verlaten. Dit vergt veel coördinatie met verschillende ministeries, ambassades, vervoermaatschappijen, gemeenten, politie en niet onbelangrijk de medische begeleiding.
De coronamaatregelen gelden voor alle toeristen en onderdanen die zich in Marokko bevinden. Marokkanen met een dubbele nationaliteit genieten geen voorkeursbehandeling en staan wettelijk niet boven de Marokkanen die in Marokko wonen. Dit is de hoofdreden waarom de regering Marokkanen met een dubbele nationaliteit, niet terug laat vliegen naar o.a. Europa. Als de regering dit doet, dan heeft de regering de wettelijke plicht om ook de Marokkanen die buiten Marokko zijn gestrand terug te halen. Dit gaat nu even niet, maar waarom niet?
Gestrand buiten Marokko
In Turkije zitten ongeveer 2000 Marokkanen vast. In Spanje 1400, Frankrijk 4500, België 800, Verenigde Arabische Emiraten 720 en in Nederland bijna 400. Voor zover bekend zijn er in totaal ongeveer acht a tien duizend Marokkanen gestrand buiten het koninkrijk.
Marokkanen die buiten Marokko gestrand zijn moeten bij terugkeer twee weken in quarantaine. Zij worden ondergebracht in Quarantaine-centrum zoals dat gebeurde bij Marokkanen die gestrand waren in Wuhan.
Na deze periode mogen zij naar huis. Dit zal in etappes gebeuren en dat zal misschien wel vijf tot acht weken duren.
Sterfgevallen
Wereldwijd sterven er Marokkanen in de diaspora. Wegens de Sanitaire Noodtoestand kunnen zij niet terug gevlogen worden om in Marokko begraven te worden. De Noodtoestand geldt voor alle burgers en bedrijven en dus ook voor medewerkers van de National luchtvaartmaatschappij Royal Air Maroc (RAM).
Velen vragen zich op social media af waarom Marokko niet zoals Turkije de doden met cargovluchten meeneemt om zo alsnog in Marokko te begraven. Het eerlijke antwoord is dat Marokko door de Sanitaire Noodtoestand niet de capaciteit heeft om cargovluchten te organiseren naar alle landen waar Marokkanen in de diaspora verblijven.
Dat is de reden dat Marokko heeft besloten om de begrafeniskosten van Marokkanen die overlijden in de diaspora, en die niet verzekerd zijn, te betalen via haar ambassades en consulaten. Neder-Marokkanen die een verzekering hebben bij de Marokkaanse banken krijgen een vergoeding van ongeveer 3500 euro. Mocht dit niet voldoende zijn, en het gezin kan dit aantonen, dan ontvangen zij boven de 3500 euro een extra financiële bijdrage van de regering via de ambassade.
Diplomatie
Minister Blok deed onder druk van de Tweede Kamer, die weer onder druk van de media staat, een dringend beroep op Marokko om de schrijdende gevallen terug te laten keren. Daar heeft Rabat gehoor aan gegeven. De vijand is niet Marokko, de dubbele nationaliteit, de Nederlandse regering, de Nederlandse toeristen of de Neder-Marokkanen. De vijand is het coronavirus.
U vraagt zich af doen de Marokkanen dan niks fout? Zeer zeker, ze zijn slecht in hun communicatie en dat zorgt voor veel onnodige vragen, onbegrip en frustraties bij de gestrande toeristen de Neder-Marokkanen en hun families. De Nederlandse ambassade in Rabat en de Marokkaanse ambassade in Den Haag hebben de politiek en maatschappelijke plicht om beter te communiceren in de taal die de gestrande toeristen en de Neder-Marokkanen en hun families verstaan.
Politici in Marokko en Nederland die de Noodtoestand en de gestrande toeristen gebruiken om te scoren, frustreren de inspanningen van Nederlandse en Marokkaanse diplomaten die er alles aan doen om de gestrande toeristen te accommoderen tijdens de Noodtoestand.
Minister Blok is consequent in zijn verhaal. Hij weet heel goed dat je Marokkaanse thee niet te heet moet drinken. Dat is diplomatie.