Drie inwoners van Californië beweren dat de FBI in 2006 en 2007 een informant in hun moskee heeft geïntroduceerd om informatie over de gelovigen te verzamelen.
De informant, die een strafblad had, presenteerde zichzelf als een bekeerling die graag terug wilde naar zijn Algerijnse roots. De FBI vroeg de mol om zoveel mogelijk informatie te verzamelen over de moskeebezoekers zoals telefoonnummers, e-mailadressen en gesprekken in het geheim op te nemen, aldus de advocaat van de klagers tijdens de persconferentie.
De mol werd ook gevraagd om de moskeebezoekers aan te zetten tot geweld. Hij maakte de moskeebezoekers zo angstig met zijn opmerkingen over de bomaanslagen, de jihad, de oorlogen in Irak en Afghanistan, dat leden van de moskee hem bij de politie aanklaagden.
Na een conflict met de FBI besloot de mol zijn acties als betaalde FBI-informant openbaar te maken, aldus de advocaat van de moskeebezoekers. De drie inwoners, een imam en twee gelovigen, dienden vervolgens een klacht in tegen de FBI wegens schending van godsdienstvrijheid en discriminatie.
Het ministerie van Justitie antwoordde de rechters dat de FBI dit monitoringsprogramma om objectieve redenen was gestart en niet omdat de bezoekers van de moskee moslims waren. Justitie verschuilde zich echter achter het staatsgeheim en vroeg de rechtbanken om de klacht niet te behandelen.
Een rechtbank in eerste aanleg oordeelde in het voordeel van de staat, maar een hof van beroep oordeelde dat de rechtbank het door geheimhouding beschermde materiaal achter gesloten deuren had moeten onderzoeken.
De hoogste Amerikaanse rechtbank stemde er vervolgens in om in de gevoelige kwestie te beslissen. De klacht van drie moslims, die de FBI ervan beschuldigen hen na de aanslagen van 11 september te hebben bespioneerd vanwege hun religie, plaats het Hooggerechtshof van de Verenigde Staten voor een duivels dilemma.
Vraag: kan de hoogste Amerikaanse rechtbank toegang krijgen tot geclassificeerde staatsgeheim documenten om de gegrondheid te beoordelen van een klacht die de wettigheid van een programma in twijfel trekt?
Tijdens de zitting benadrukten verschillende rechters de risico’s voor de nationale veiligheid. Rechter Samuel Alito: “Het beheren van uiterst geheime informatie in de rechtbanken van het land zou een enorm veiligheidsprobleem veroorzaken, aangezien de meeste rechtbanken niet zijn uitgerust om met gevoelige informatie om te gaan.”
Collega rechters van Alito vinden het staatsrechtelijk niet goed om de staat volledige carte blanche te geven. Rechter Neil Gorsuch zei het “problematisch” te vinden dat de autoriteiten het staatsgeheim als “offensief wapen” gebruikten om hun zin te krijgen.
De rechtbank zal in juni 2022 uitspraak doen.