De verkiezingen in Nederland krijgen lof in het buitenland omdat ‘het populisme niet is doorgebroken’.
Ik kijk in Rabat naar de uitslag en zie de PVV met 5 zetels winst en DENK met drie zetels winnen. Een verkiezingsuitslag kan je in slaap sussen.
Rond deze verkiezingstijd verschenen artikelen over een ‘vermeende’ exodus van Nederlands Marokkaanse jongeren naar Marokko. Over een zogenaamde uittocht omdat ze het zat zijn in Nederland. Het gaat mij er niet om of dit waar is. Het is alleen opvallend dat het verschil, de kloof, het probleem wordt benoemd, terwijl er zoveel meer beelden zijn die je er naast kunt leggen.
’Hier in Marokko kom ik erachter dat ik Nederlandser ben dan ik ooit had kunnen denken.’ Aan het woord is een jonge Marokkaanse. Geboren en getogen in Nederland. Een moslima en naar Marokko gekomen om hier te wonen en te werken. De levenslust straalt van haar af. Een mooi en puur mens. Openhartig ook. Wil het land van haar ouders leren kennen, wil haar wortels verkennen. En wordt hier eenmaal aangekomen geconfronteerd met haar eigen wortels die veel sterker in de Nederlandse cultuur zijn gaan aarden dan ze had durven bevroeden.
Of zoals een Marokkaans-Nederlandse student mij uitlegt: ‘Ik ben meer Nederlander dan Marokkaan. Ik ben van duidelijkheid, van afspraken maken en nakomen. Hier heb ik minder vrienden dan ik dacht te kunnen maken. Het leven is minder sprankelend dan in Nederland.’
‘Als je dat nou eens aan Geert Wilders uitlegt onder het motto: integratie volledig geslaagd!’ Het ontglipt me gewoon. We moeten allebei hartelijk lachen. maar vervolgens zegt hij: ‘ja maar dat is het hem nou net. Was het maar zo simpel. Het is ingewikkelder. In Marokko ben ik een Nederlander en in Nederland zien ze mij als een Marokkaan.’
Dit zijn maar twee willekeurige verhalen. Verhalen zijn vaak veel genuanceerder als je goed luistert. En wat zeggen deze twee verhalen? Verloren tussen twee werelden? Waarom? In mijn ogen juist niet.
En daardoor. juist daardoor, hebben deze gesprekken mij geraakt. Wat is er misgegaan? Hebben wij onbewust het probleem, de kloof, het verschil benadrukt? Waarom voelt deze duale cultuur als een cultuurstrijd, als een probleem? Als we bi-culturaliteit altijd vanuit het dilemma benaderen, wordt het vanzelf een probleem. Alsof iemand moet kiezen voor een van de twee.
Ik vroeg mij af of zij zich beseffen wat ze in zich hebben. Ze bezitten de kracht om voortrekkers te worden. De kracht van twee of meerdere culturen in je gebundeld hebben, die hen in staat stelt boven naties en staten te staan en letterlijk grenzen te doorbreken omdat ze in hen niet bestaan. Het is jammer dat wij, ook ik, die kracht als een probleem benaderen, waardoor het lijkt alsof je er mee in het reine moet komen. Alsof je zelf grenzen moet trekken. Zij zijn, en nu meer dan ooit, het begin van iets nieuws, waarvan ook ik geen weet heb hoe dat eruit ziet. Mijn generatie en die van mijn ouders kunnen het al niet meer: ons openstellen voor dit nieuwe. Te veel begrensd door grenzen om ons heen, door grenzen in ons. Grenzen geven houvast, geven zekerheid in onzekere tijden, voeden de angst voor wat er achter ligt.
Ik hoop op een nieuw perspectief. Waar bi-culturaliteit juist wordt gezien als een kracht. Onbegrensd. En dat deze jonge mensen ons voorgaan in het bedenken en realiseren van oplossingen die de eendimensionale krachtsexplosies van huidige machthebbers doen verstommen.
Na de afgelopen dagen kan ik niet anders dan hopen op beter. Op hen.
Thijs Kolster woont met zijn gezin in Marokko en schrijft sinds 2015 een wekelijks blog onder de titel ‘Verhalen uit Marokko’. Vanaf april 2016 is hij vaste columnist voor De Moslimkrant. Thijs kijkt met zowel de blik van een buitenstaander en als ingezetene naar Marokko. Dat maakt zijn blik interessant. Op die manier laat hij ons op een luchtige manier kennis maken met Marokko.