De scholen in midden-Nederland zijn weer begonnen, en daarmee groeit de angst voor internationale conflicten in het klaslokaal. Het was reden voor premier Rutte een oproep te doen aan ouders en jongeren met wortels in Turkije. Laat het Turkse conflict niet doorsijpelen tot in het klaslokaal, zo waarschuwde de premier, en voorkom dat geweld en intimidatie de sfeer op het schoolplein gaan bepalen. Want die grens mag niet overschreden worden.
De minister-president heeft het grootste gelijk van de wereld. Niet voor niets maken ouders en jongeren die ik spreek zich daar grote zorgen over. Maar ik zou het vooral ook breder willen trekken. Wat voor het Turkse conflict geldt, geldt namelijk voor alle internationale conflicten. We moeten voorkomen dat wereldproblemen nog meer dan nu al het geval is de Nederlandse samenleving worden ingetrokken en verdeeldheid zaaien.
Dat is ingewikkeld, zo veel is duidelijk. Als samenleving hebben we nu eenmaal te maken met een in potentie explosieve mix van culturen en ideeën. Juist daarom past hier nadrukkelijk ook een oproep aan het adres van Nederlandse bestuurders en politici. Mede in het licht van de verkiezingsstrijd die binnenkort weer zal gaan losbarsten.
Realiseer je dat het vertrouwen in de Nederlandse overheid bij veel jongeren ver te zoeken is. Dat geldt voor Nederlanders, maar ook voor Turken, Marokkanen of de kinderen van vluchtelingen en statushouders: zij voelen zich niet bepaald welkom in Nederland. Wees ervan doordrongen dat dat vertrouwen alleen kan worden hersteld als we op zo veel mogelijk plekken het gesprek met elkaar aangaan. En ben je ervan bewust dat zo’n gesprek alleen maar zinvol is, wanneer je als vertegenwoordiger van de overheid neutraal bent. Kies je woorden zorgvuldig.
Verkiezingsretoriek maakt het onmogelijk om bruggen te bouwen tussen verschillende bevolkingsgroepen. Neem geen stelling in op basis van een handvol krantenkoppen of vanuit het streven kiezers te winnen. Toon in plaats daarvan begrip, maar geef tegelijkertijd duidelijk de grenzen aan. Zoals Rutte al aangaf: geweld en intimidatie horen in geen enkele discussie thuis, daarvan moet iedereen doordrongen zijn.
De kern van het probleem ligt ondertussen voor iedereen herkenbaar op tafel. We accepteren elkaars verschillen onvoldoende. Máxima zei het al: dé Nederlander bestaat niet. Ik zou daaraan toe willen voegen: dé allochtoon, dé Hagenees of dé Marokkaan al evenmin. Het is een gegeven dat de samenleving verandert en ook zal blijven veranderen onder invloed van nieuwe culturen, geloven en ontwikkelingen.
Daar moeten wij allemaal maar eens aan gaan wennen. Onze bestuurders voorop. En vergeet in de tussentijd vooral niet je zegeningen te tellen: het feit dat steeds meer bevolkingsgroepen voor hun mening durven opkomen en ook hun positie in het debat opeisen, illustreert wel degelijk dat we met het integratieproces de goede kant op gaan.
Hamit Karakus, algemeen directeur van Platform31. Tussen 2010-2014 was hij Wethouder Ruimtelijke Ontwikkeling, Wonen, Vastgoed en Stedelijke Economie van de Gemeente Rotterdam. Met dank aan Platform31.