Abu Bakr al Baghdadi, die meer dan twee jaar niet in het openbaar is gezien, heeft deze week zijn IS-troepen opgeroepen om het offensief van het Iraaks nationale leger te vertragen.
Het Iraakse nationale leger wordt door de Verenigde Staten en de Iraaks Koerdische Peshmerga gesteund. Ook heeft hij gevraagd om de terroristische aanslagen in Turkije, Saoedi-Arabië en Europa op te voeren.
al Baghdadi noemde hiermee de belangrijkste groepen die allen andere belangen dienen naast het verslaan van IS. De Iraakse provincie Nineveh met hoofdstad Mosul is van belang voor IS. Hier is het centrum van de Islamitische Staat. Historisch gezien is dit gebied voor IS van belang omdat de Sjiitische Perzen hier in 627 werden verslagen door Soenitische Byzantijnen. Vanuit dit gebied wil IS haar staat vestigen en uitbreiden.
De uitkomst van de slag om Mosul is ook voor de geopolitieke en regionale verhoudingen van belang. De kracht en legitimiteit van de autonome Koerdische regio staat op het spel. Hoe zal Turkije de afloop van de strijd
beïnvloeden? Hoe staan Iran en de Verenigde Staten daartegenover in de komende periode? Hoe kan de Iraakse regering haar gezag legitimeren in de nabije toekomst? Belangrijke vragen.
Het Iraaks leger wil zijn reputatie versterken door IS te verslaan na de nederlaag in juli 2014. Het leger van Soenitische en Sjiitische manschappen was in alle geledingen verdeeld. Het kreeg geen steun van de bevolking. Bij hun vlucht liet het leger moderne wapens achter waar de gemotiveerde IS-troepen blij van werden.
Binnen Irak zijn gelegenheidscoalities ontstaan tussen Koerdische strijders (YPG) van Massoud Barzani, diverse Soenitische gevechtsgroepen en het nationale leger. Deze coalities hebben als doel IS te verslaan en vervolgens een belangrijke rol te spelen bij de wederopbouw van Mosul. Verschillende religieuze en etnische groepen in de provincie Nineveh willen betrokken worden bij de wederopbouw.
Irak wil Mosul ontzetten met hulp van het nationale leger om daarmee haar gezag in deze regio te legitimeren. De regering wil laten zien dat zij alle etnische en religieuze groepen onder het nationale gezag kan brengen, een gezag dat zij op dit moment niet heeft. Het is de Turkse regering die de Iraakse premier Haider al-Abadi hier steeds pijnlijk mee confronteert.
Na de Turkse acties liet Haider al-Abadi weten dat hij geen oorlog wil met Turkije, maar dat Irak er wel klaar voor is. We zullen Turkije dan als een vijand beschouwen en Turkije dusdanig behandelen.
Het relatief welvarende, autonome aan Turkije en Iran grenzend Koerdisch gebied, heeft Erbil als centrum. Dat wordt gesteund door de VS en Iran, geheel tegen de zin van de Turkse regering. Turkije voert immers ook een binnenlandse strijd tegen de vermeende terroristen van PKK.
De PKK wordt beschouwd als de bondgenoten van de YPG, de Koerdische strijders. Een sterke Koerdische regio aan de Turkse grens is ondenkbaar voor Erdogan. Turkije concentreert troepen aan de Iraaks-Turkse grens. Stellingen van de Peshmerga-strijders op Iraaks grondgebied zijn gebombardeerd. Daarmee is de autonomie van het Iraaks grondgebied geschonden.
De Koerdische YPG-strijders nemen niet actief deel aan de ontzetting van Mosul. Ze schermen wel samen met andere milities alle vluchtwegen van IS af. De Koerden, de meest succesvolle strijders tegen IS tot nu toe, accepteren deze rol en blijken daarmee een goede bondgenoot voor de Iraakse regering. Deze actie kan worden gezien als een steun aan de Iraakse regering en haar leger en haar streven naar legitiem gezag.
De Amerikanen steunen evenals Iran ook de Peshmergha’s. Samenwerking met Iran in deze strijd is nodig om te zorgen voor enige stabilisatie in de roerige regio.
Cor Snijders is verbonden aan Lowlands Solutions Netherlands